Adjektivet uten e

Et adjektiv er et ord som beskriver en egenskap av et substantiv: klein, rood, koud, snel. I denne artikelen kan du lese når man skriver en bøynings-e etter et adjektiv på nederlandsk. Det er noen få unntak fra regelen. Du kan lese mer om dem nedenfor.

Regel

Når et adjektiv står rett foran et substantiv, bøyes adjektivet på denne måten:

de	tuin	=>	de	mooie	tuin
			een	mooie	tuin
			de	mooie	tuinen
				mooie	tuinen
het	park	=>	het	mooie	park
			een	mooi	park
			de	mooie	parken
				mooie	parken

Unntak

Når ord eksplisitt hører sammen, forsvinner bøynings-e etter adjektivet. En slik fast ordkombinasjon uten bøynings-e har en annen betydning enn denne ordkombinasjonen med bøynings-e.

I varianten med bøynings-e beskriver adjektivet substantivet det står foran. I varianten uten bøynings-e har kombinasjonen som helhet en viss betydning.

Funksjon

Adjektivet i faste ordkombinasjoner som indikerer en stilling eller yrke, skrives vanligvis uten bøynings-e.

1a	de muzikaal leider	de leider van een orkest of een koor
1b	de muzikale leider	de leider die muzikaal is
2a	een bijzonder hoogleraar	een hoogleraar die is aangesteld vanwege een stichting
2b	een bijzondere hoogleraar	een hoogleraar die zich vreemd of opmerkelijk gedraagt

Når vi bruker denne typen faste ordkombinasjoner i flertall, skriver vi dem vanligvis også uten bøynings-e.

1a	de muzikaal leider	de muzikaal leiders
2a	een bijzonder hoogleraar	de bijzonder hoogleraren

Person

Når adjektivet beskriver hva en person er flink til, skriver vi ikke bøynings-e. Ofte gjelder det en persons intellektuelle, moralske, kunstneriske eller sportslige egenskaper. Vanligvis står den ubestemte artikkelen een foran adjektivet.

1a	een groot schrijver	een schrijver met veel talent
1b	een grote schrijver	een schrijver die lang is
2a	een knap chirurg	een chirurg die goed in zijn vak is
2b	een knappe chirurg	een chirurg met een aantrekkelijk uiterlijk

Når vi bruker denne typen faste ordkombinasjoner i flertall, skriver vi dem vanligvis ikke uten bøynings-e. Når vi bruker den bestemte artikkelen de foran adjektivet, bruker vi også bøynings-e.

1a	De grote schrijver heeft gister een belangrijke prijs ontvangen.
2a	De knappe chirurgen hebben de gecompliceerde hartoperatie goed uitgevoerd.

Enda mer faste kombinasjoner

På nederlandsk har vi flere av disse faste ordkombinasjoner med egen betydning. Se nøye på betydningen av ordene for å vite om det er en fast ordkombinasjon eller ord som tilfeldigvis står etter hverandre.

1a	het koninklijk huis	het vorstenhuis van een land
1b	het koninklijke huis	het prachtige huis
2a	het groot rijbewijs	het rijbewijs dat vereist is om vrachtauto’s te besturen
2b	het grote rijbewijs	het rijbewijs dat op een groot stuk papier is afgedrukt

Når vi bruker denne typen faste ordkombinasjoner med egen betydning i flertall, skriver vi dem vanligvis med bøynings-e.

1a	De koninklijke huizen van Europa brachten hun felicitaties over aan de jarige koning.
2a	Vanwege de pandemie is de geldigheid van alle groot rijbewijzen verlengd met tien maanden.